Józef Bury, " Cyberprzestrzen i iluzja lokalna - notatki robocze 2002-2004 ", ss. 18-22, in : V Miedzynarodowe Spotkania Sztuki Katowice 2004 / 5^th International Art Meeting Katowice 2004, Galeria Sztuki Wspolczesnej BWA Katowice, Katowice 2006

Instynkt trwania i poczucie odrebnosci mojego ciala oraz codzienne doswiadczanie swiata w postawie naturalnej utwierdzaja mnie w przekonaniu, ze dzialam i poruszam sie w trójwymiarowej przestrzeni wypelnionej przedmiotami. Rozmaite techniki grametryczne i geometryczne pozwalaja mi nastepnie okreslic ksztalt, wymiary i pozycje przedmiotów i zdeterminowac topologie miejsca, w którym sie one znajduja. W ten sposób postawa naturalna, wspomagana chocby najbardziej elementarna wiedza, umozliwia mi bycie w swiecie i poznawanie jego rozciaglosci. [...]

Mimo iz podstawowym kanalem informacji o zamieszkiwanej rzeczywistosci wydaje sie byc kanal wzrokowy, realnosc odrebnosci bytu i istnienie swiata zewnetrznego potwierdzane sa nieustanna praca szeroko pojetego aparatu zmyslowego. Dzialanie zmyslów wzroku, sluchu, wechu, smaku, dotyku i równowagi uzupelniane jest praca róznorodnych receptorów pozwalajacych odczuwac temperature, wilgotnosc, wibracje i proporcje, ale takze stany wlasnego ciala-organizmu. To symultaniczna aktywnosc wszystkich zmyslów umozliwia mi trafne rozpoznanie rzeczywistosci, do której odsylaja mnie dane percepcyjne. [...]

Nieodparta sila zmuszajaca mnie do ciaglej obserwacji jest niewatpliwie pozostaloscia uwarunkowan swiata natury, w którym nieustanna ewaluacja naszego polozenia i sledzenie wrogiej sytuacji otoczenia byly kwestia przezycia. Innych istotnych doznan wzrokowych doswiadczamy z pewnoscia w okresie dziecinstwa. Pierwsze wyciagniecie reki do swiata widzialnego i potwierdzenie nastepnie wszystkimi zmyslami, ze swiat ten rzeczywiscie istnieje, jest bez watpienia doswiadczeniem fundamentalnym. Wiarygodnosc obrazu potwierdzana jest równiez w procesie ksztaltowania sie swiadomosci wlasnej odrebnosci i jednosci ciala. Obserwacja cienia i odbicia lustrzanego pozwala zauwazyc, ze zarówno nasze cialo, jak i inne przedmioty moga byc reprezentowane w sytuacji dajacej sie postrzegac wzrokowo. Te powszechne przyklady tlumacza, dlaczego, mimo swiadomosci, ze to tylko obraz, podswiadomie utozsamiamy obraz z rzeczywistoscia. Kolejne, pózniejsze doswiadczenia swiata udowadniaja nam, ze obraz niekoniecznie pokrywa sie z rzeczywistoscia, ale pozostaje nam przyjemnosc, rodzaj zabawy polegajacej na tym, ze swiadomie dajemy sie oszukiwac. Jest to zabawa terapeutyczna, pozwalajaca odpoczac od ciezaru rzeczywistosci, ale staje sie pulapka, jezeli ze zmeczenia, z braku czasu lub z powodu leków, pragnien i frustracji "zostajemy" w obrazie. Pozostanie w obrazie to pewnego rodzaju rezygnacja z jego weryfikacji, z identyfikacji rzeczywistosci, do której on odsyla (historia niewiernego Tomasza poucza nas, ze potrzeba wielozmyslowej weryfikacji obrazu nie jest jedynie kwestia wieku). Rezygnacja ta implikuje wiare, a wiec niemoznosc zobaczenia samego obrazu i mechaniki jego obrazowania. Wiara w obraz stawia nas w sytuacji szczególnej adoracji (ufnosci, obawy utraty i koniecznosci powrotu...), a wiec slabosci i bezradnosci kognitywnej. To "pozostanie w obrazie", ten stosunek uzaleznienia od obrazu nazywam tutaj iluzja lokalna. [...]

Z cyklu "Interfejsy" : Mise à jour de l'index (Aktualizacja indeksu), 2004; 15 secondes sur l'écran (15 sekund na ekranie), 2004
[mikroperformance - komputer, fotografia cyfrowa]

W szerokim programie informatycznej kontroli biologii i wielopoziomowych przejawów zycia stawka rozwoju nowych technologii komunikacji jest perspektywa kontroli przestrzeni niematerialnych, obszaru snów, marzen, pragnien, emocji i wyobrazni, a takze przeszlosci historycznej, indywidualnej i zbiorowej. [...]

Podstawowa terminologia okreslajaca rzeczywistosc cyberprzestrzeni – Internet (miedzysiec); Web (tkanka, pajeczyna); domain (teren, domena); gateway (brama, miejsce dostepu); site (miejsce, teren, polozenie); interface (miejsce laczace, strefa progowa, miedzyprzestrzen, plaszczyzna posrednia, rozdzielajaca/laczaca dwa rózne srodowiska); online (na linii, w sieci, w polaczeniu) oraz w jezyku francuskim: Toile (plótno, siatka, tkanina, pajeczyna); Réseau (siec, siatka); borne (limit, punkt graniczny); passerelle (kladka, pomost, lacznik) – jest w duzej mierze terminologia geometrii przestrzennej, odzwierciedlajaca nieobecnosc czasu w wirtualnej pajeczynie, w której sami jestesmy pajakiem oczekujacym wibracji wywolanych wlasnym uczeszczaniem interfejsów. Uderzajaca jest takze specyficzna "plaskosc", brak "grubosci" i kartograficzna, niemalze pozioma struktura tej konfiguracji, charakteryzujaca zazwyczaj powierzchnie mapy lub wlasnie usytuowanego poziomo obrazu. Pojecia szybkosci i plynnosci (surfingu), które okreslaja zazwyczaj dynamike Internetu, wskazuja bardziej na slizganie sie po bezgranicznej tafli lodowej, która pod wplywem ciepla przemieszczajacego sie po niej ciala (wzroku?) nadtapia epiderme oszronionej powloki, odslaniajac fragmenty zycia uwiezione w zamrozonym i bezczasowym trwaniu. Tak "ogrzane" fragmenty projektowane sa nastepnie, jak obrazy fatamorgany, na powierzchnie interfejsów. [...]

Plaskosc, szybkosc, plynnosc, symultanicznosc, bezwonnosc, beztemperaturowa swietlistosc, stymulacje subliminalne i monozmyslowosc kanalu wizualnego (wspomaganego pasmem dzwiekowym, który bynajmniej nie jest kanalem weryfikacji) to skladowe klimatu cyberprzestrzeni. [...]

Ryzyko "przebywania w Internecie" to modyfikacja kategorii miejsca, czasu i dystansu, dysocjacja czasu i przestrzeni, i w koncu - utrata reperów czasoprzestrzennych doswiadczenia, czyli rodzaj achronicznej histerii topologicznej: multiplikacja sites, bezczasowosc miejsc wirtualnych podrózy, subiektywnosc czasu pobytu, nawarstwienie czasu (symultanicznosc), tele-obecnosc w kilku "miejscach" jednoczesnie, medialny dystans doswiadczenia on live i in situ. Tak zmodyfikowanemu doswiadczeniu towarzyszy wirtualizacja czasoprzestrzeni (niemoznosc lokalizacji miejsca i nieproporcjonalnosc czasu do "przemierzanego" dystansu) oraz niesprawdzalnosc zródla emisji i wiarygodnosci transmitowanych danych (niemoznosc potwierdzenia doswiadczenia pelnym kanalem wielozmyslowym), a w konsekwencji - chroniczna iluzja lokalna i inhibicja procesów kognitywnych. Pozornie wielozmyslowa rzeczywistosc, dostepna droga mediacji wizjo-kasków i ekranów dotykowych, jest rzeczywistoscia doswiadczana "na zewnatrz" ciala, poza zasiegiem aparatu zmyslowego. Zludzenie mozliwe jest dzieki de-materializacji czasoprzestrzeni, czyli dzieki numeryzacji wspólrzednych topologicznych i stanów fizycznych materii (ruchu powietrza, temperatury...) oraz ich modelizacji - "przetlumaczeniu" ich na bodzce wzrokowe. Gest wykonywany w przestrzeni wirtualnej kontrolowany jest wizualnie. Mimo wielu obiecujacych prób uwzglednienia w technologii komunikacji innych kanalów zmyslowych, pasmo wizualne ma przed soba jeszcze dluga i "swietlista" przyszlosc. [...]

Skuteczne "poruszanie sie" w wirtualnej rzeczywistosci, której jedyna materializacja jest jej inkarnacja w obrazie na krawedzi interfejsu, uwarunkowane jest wypracowaniem nowych postaw kognitywnych, zaleznych od redefinicji wymiaru czasowego cyberprzestrzeni i opartych na skutecznych metodach uwierzytelniania obrazu. [...]

Microperformance à deux mains (Mikroperformance na dwie rece), 2000. Z cyklu "Seuil-scopie" (Progoskopie). [skan RVB, 4961x7016 pikseli]

Powyzsze luzne notatki sa w duzej mierze rezultatem przemyslen towarzyszacych praktyce performance oraz tradycyjnej produkcji obrazu: malarstwo jako pokrywanie, nawarstwianie, jako filtr nasaczajacy wizje w wymiarze czasowym; fotografia dlugoczasowa jako doswiadczanie swiata za pomoca dyspozytywu technicznego, implikujace percepcje, kognicje, pamiec i zapis zmiennej rzeczywistosci, oraz performance - jako subiektywne i wielozmyslowe doswiadczanie czasoprzestrzeni. Znaczenie tych refleksji, które w zadnym wypadku nie pretenduja do rangi wyczerpujacej analizy, polega wiec na tym, ze ich zródlo usytuowane jest w tradycyjnej praktyce artystycznej, wzbogacanej codziennym, banalnym obcowaniem z nowa rzeczywistoscia technologiczna, która stymuluje spontaniczna i intuicyjna akceptacje zmieniajacego sie otoczenia. Dlatego sklonny jestem twierdzic, ze nawet najbardziej klasyczne doswiadczenie artystyczne (taniec, spiew, malarstwo, rzezba, architektura...) podejmowane wspólczesnie rózni sie od tego, które praktykowalismy przed zaistnieniem Internetu i nowych technologii komunikacji wlasnie tym, ze realizuje sie z udzialem swiadomosci aktualnego stanu rzeczy. Tworzenie tradycyjnego obrazu malarskiego, któremu towarzyszy swiadomosc metod produkcji, rejestracji i transmisji obrazu cyfrowego lub doswiadczenie czasoprzestrzeni typu performance, wzbogacone swiadomoscia istnienia sensorów zdolnych uchwycic ruch i zapisac go w jezyku cyfrowym, nalezy wiec zaliczyc do form sztuki komputerowej, internetowej i multimedialnej.

Projekt zapisu ruchu czlowieka metoda analizy wspólrzednych przestrzennych znaczników umieszczonych na modelu. 1984 - 1985

Swiadomosc ta jest dzis bardziej niz kiedykolwiek niezbedna w praktykach artystycznych, które posluguja sie archaicznym gestem technicznym lub jedynie wlasnym cialem i rzeczywistoscia "w zasiegu reki". Postulat udzialu artysty w pracach naukowo-badawczych w dziedzinie nowych technologii formulowalem juz wielokrotnie w licznych referatach i programach ksztalcenia artystycznego. W niniejszym komentarzu pragne jedynie zwrócic uwage na koniecznosc podtrzymania eksperymentu w postawie naturalnej, który, w zderzeniu z chocby tylko codzienna i prywatna praktyka nowych mediów, moze byc równiez zródlem nowych kompetencji. Nie chodzi bowiem jedynie o design interfejsów i sztuke Internetu, ale o wspólna kreacje Internetu. W szeroko pojetej kulturze epoki Internetu, sztuka Internetu i sztuka swiadoma Internetu wpisuja sie w ten sam projekt - wypracowania nowych form zbiorowej inteligencji niezbednych do wspóltworzenia zamieszkiwalnej przestrzeni wirtualnej.